Đảng Sanseito của Nhật Bản gây tranh cãi vì đề xuất kiểm soát nội dung anime và game

Trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản, đảng Sanseito, một đảng đối lập theo khuynh hướng bảo thủ đã gây tranh cãi gay gắt khi đề xuất trao quyền cho cơ quan nhà nước giám sát sự phát triển của anime, manga và game. Dù được trình bày dưới danh nghĩa bảo vệ văn hóa, đề xuất này đã làm dấy lên lo ngại về nguy cơ kiểm duyệt và can thiệp quá mức vào quyền tự do sáng tạo.

Một đảng chính trị tại Nhật Bản đang vấp phải làn sóng phản đối khi đề xuất kiểm soát nội dung anime, manga và game vì lý do “phát triển lành mạnh”.

Đề xuất gây tranh cãi trước thềm bầu cử Thượng viện Nhật Bản

Trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản diễn ra vào ngày 20/7, đảng Sanseito – một đảng đối lập có xu hướng dân túy và bảo thủ – đã trở thành tâm điểm chỉ trích khi công bố nhóm chính sách mới liên quan đến ngành công nghiệp giải trí.

Trên trang web chính thức, đảng này thừa nhận ngành công nghiệp giải trí (bao gồm manga, anime và game) là một trong những “ngành mũi nhọn” của Nhật Bản, có doanh thu xuất khẩu tương đương với ngành chất bán dẫn. Tuy nhiên, đề xuất gây tranh cãi nằm ở tuyên bố sau cùng trong chính sách:

“Ủy quyền cho Cơ quan Văn hóa Nhật Bản đảm bảo sự phát triển lành mạnh của manga, anime và game với tư cách là văn hóa, thay vì chỉ nhìn nhận chúng từ góc độ kinh tế.”

Sanseito - một đảng đối lập mang xu hướng dân túy và bảo thủ đã vấp phải những chỉ trích dữ dội từ netizen Nhật Bản.

Câu phát biểu này ngay lập tức vấp phải phản ứng dữ dội từ giới sáng tạo và cộng đồng mạng tại Nhật Bản, bởi sự mập mờ trong định nghĩa "phát triển lành mạnh", đồng thời làm dấy lên lo ngại về khả năng kiểm duyệt và can thiệp quá mức của nhà nước vào lĩnh vực sáng tạo nội dung.

Người dùng và giới sáng tạo đồng loạt phản đối

Ngay sau khi chính sách được công bố, cộng đồng sáng tạo và người hâm mộ manga – anime – game tại Nhật đã thể hiện sự bức xúc và lo lắng về quyền tự do biểu đạt.

Trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter), hàng loạt ý kiến lên án mạnh mẽ chính sách của Sanseito:

• “Tác phẩm là linh hồn của người sáng tạo, không ai có quyền định đoạt thay họ. Đừng tự tiện ủy quyền điều đó cho bất kỳ ai.”
• “Giá trị của manga hay game là do độc giả và người chơi quyết định, không phải một tổ chức nhà nước nào đó.”
• “Ủy quyền là sao? Quyền đối với tác phẩm thuộc về người sáng tạo, không phải của nhà nước.”

Nhiều nghệ sĩ và nhà làm game lo ngại rằng nếu chính sách này được áp dụng, các tác phẩm sẽ bị gò bó theo chuẩn mực đạo đức mơ hồ, ảnh hưởng đến quyền tự do sáng tạo và bản quyền trí tuệ – những yếu tố cốt lõi làm nên sức sống và sự đa dạng của nền văn hóa đại chúng Nhật Bản.

Đảng Sanseito khẳng định ngành công nghiệp giải trí là một "ngành mũi nhọn" của Nhật Bản, tạo ra doanh thu tương đương với xuất khẩu chất bán dẫn.

Lo ngại về nguy cơ kiểm duyệt và định hướng nội dung

Mặc dù đảng Sanseito không đề cập trực tiếp đến việc chuyển quyền sở hữu tác phẩm về cho nhà nước, nhưng cách tiếp cận mang tính “ủy quyền quản lý” đã khiến công chúng lo ngại.

Trong bối cảnh ngành công nghiệp anime và game Nhật Bản đang có tầm ảnh hưởng toàn cầu, giới chuyên gia nhận định rằng sự can thiệp hành chính hoặc định hướng nội dung từ phía cơ quan nhà nước sẽ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm và đi ngược với triết lý tự do biểu đạt – vốn là nền tảng quan trọng trong sáng tạo nghệ thuật.

Sanseito từng dính nhiều bê bối và hiện không có nhiều ảnh hưởng chính trị

Đây không phải lần đầu tiên đảng Sanseito gây tranh cãi tại Nhật Bản. Trước đó, đảng này từng bị chỉ trích vì:

• Xuyên tạc và bóp méo sự kiện lịch sử Trận Okinawa
• Lan truyền thông tin sai lệch về COVID-19 và vắc-xin
• Cổ súy tư tưởng dân tộc cực đoan

Hiện tại, Sanseito chỉ có 2 trên 248 ghế trong Nghị viện Nhật Bản, cho thấy ảnh hưởng chính trị còn hạn chế. Tuy nhiên, những phát ngôn và đề xuất gây tranh cãi của họ vẫn đủ sức khuấy động dư luận và làm dấy lên mối lo ngại trong cộng đồng sáng tạo.

Phát biểu này ngay lập tức dấy lên tranh cãi vì tính mập mờ trong định nghĩa "phát triển lành mạnh" và khả năng can thiệp quá mức của nhà nước vào nội dung sáng tạo anime, manga và game.

Giới sáng tạo cần được bảo vệ khỏi những can thiệp mang tính kiểm soát

Ngành công nghiệp manga, anime và game đã trở thành biểu tượng văn hóa toàn cầu của Nhật Bản, đồng thời là nguồn thu xuất khẩu quan trọng. Những sáng tạo trong lĩnh vực này cần được khuyến khích phát triển tự do, thay vì bị ràng buộc bởi các quy chuẩn mơ hồ do cơ quan nhà nước đặt ra.

Dư luận Nhật Bản đang gửi đi một thông điệp rõ ràng: sáng tạo là tự do, không phải công cụ bị định hướng. Mọi chính sách can thiệp, dù xuất phát từ mục đích "lành mạnh hóa", nếu thiếu minh bạch và tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ, đều có thể gây tổn hại lâu dài cho ngành công nghiệp sáng tạo.

Xem thêm: Toei Animation lên tiếng về kế hoạch sử dụng AI làm Anime: Phủ nhận hiện tại, nhưng không loại trừ tương lai
Xem thêm: Crunchyroll Anime Awards 2025 xác lập kỷ lục mới với hơn 51 triệu lượt bình chọn toàn cầu