10 năm, iPhone đã và đang “xóa sổ” những gì?

Suốt 53 năm, cuộc đời của Jan Swain gắn với bản đồ. Ông bán những tấm địa đồ thế giới, sách hướng dẫn cho dân du lịch, các quả địa cầu và những tấm bản đồ giấy của các thành phố, tiểu bang và quốc gia ngay tại The Map Store, một cửa hiệu thuộc tổ chức Milwaukee Map Service được cha ông thành lập vào năm 1937.

Thế mà, vào tháng Tư vừa qua, ông lão 79 tuổi này đành phải đóng cửa vĩnh viễn cửa hiệu của mình. Đó là điều mà Swain cho rằng sẽ đến trong hai thập niên nữa, nhưng hóa ra lại nhanh hơn do sự ra đời của iPhone vào năm 2007. Vào thời điểm ấy, các trang web bản đồ đã phổ biến. Mọi người đã có thể tải những tấm bản đồ nhỏ xíu về một số loại điện thoại, và GPS đang bắt đầu xuất hiện trong những chiếc xe hơi. Tuy nhiên, màn hình lớn hơn và ứng dụng Google Maps trong những chiếc iPhone ngay lập tức đã làm thay đổi cách mọi người định vị khi di chuyển.

“Giờ đây bạn có thể mang cả thế giới theo mình chỉ bằng một chiếc iPhone, nếu muốn. Không cần phải có những mảnh giấy mà ai cũng từng sử dụng. Những người còn mua các vật dụng đó thì thường là đã 40 tuổi hoặc hơn”, Swain nói.

Với tuổi đời 10 năm, iPhone đã thay đổi nhiều ngành, theo chiều hướng tốt hơn cũng có mà xấu hơn cũng không ít. Ngoài chức năng như một chiếc máy tính bỏ túi mạnh mẽ, iPhone giờ đây còn là phiên bản thu nhỏ của những tấm bản đồ giấy, camera, thiết bị thu phát giọng nói, đồng hồ, thiết bị chơi game và dụng cụ nghe nhạc MP3 giống như sản phẩm iPod “huyền thoại” ngày xưa của Apple.

Theo Hiệp hội sản phẩm camera và hình ảnh, năm ngoái, 24,3 triệu chiếc camera đã được bán ra trên khắp thế giới. Đó là một mức giảm khổng lồ so với 100,4 triệu chiếc vào năm mà iPhone được tung ra. Những loại camera với thấu kính có thể tháo rời được vẫn còn phổ biến trong giới chuyên gia và người đam mê nhiếp ảnh, nhưng số lượng camera bỏ túi được tiêu thụ đã lao dốc mạnh.

Và sau đó có những thứ mà Apple đã giết chết chỉ bằng một... ứng dụng. Chẳng hạn, phần mềm thu phát giọng nói của hãng này, dù chưa được hoàn hảo, nhưng đã đủ tiện lợi để thay thế cho những chiếc băng cassette và đầu thu kĩ thuật số. Khi App Store được tung ra vào năm 2008, kho trò chơi đa dạng của họ đã khiến cho những thiết bị chơi game bỏ túi trở nên ít phổ biến hơn (dù hiện nay vẫn còn tồn tại).

Rồi chỉ bằng vài thao tác đơn giản để cài đặt thời gian trên màn hình Home, Apple đã thuyết phục một số người không còn xài đồng hồ đeo tay. Dẫu vậy, thị trường này hiện vẫn ổn định khi hơn 1,2 tỉ chiếc đồng hồ được bán ra mỗi năm. Apple hi vọng những chiếc “máy tính đeo tay của mình”, Apple Watch, sẽ sớm giành lấy khách hàng từ các tên tuổi lớn như Rolex, Fossil và Omega.

Chưa hết! Giờ đây iPhone đang cố gắng thay thế ví tiền của bạn. Ứng dụng Apple Pay được tung ra vào năm 2015 hiện cho phép mọi người thanh toán các loại hàng hóa và dịch vụ bằng điện thoại của mình thay cho những chiếc thẻ tín dụng hay tiền mặt. Trở ngại duy nhất đối với ứng dụng này là việc chấp nhận có vẻ khó khăn hơn, và đòi hỏi những cập nhật công nghệ lớn trên toàn bộ thị trường thanh toán.

Một số ngành đã thay đổi cho phù hợp. Công ty Sanborn, từng một thời là nhà sản xuất bản đồ giấy lớn nhất ở Mỹ, nay đã chuyển sang LiDAR và bản đồ kĩ thuật số. Tuy nhiên, những công ty và cửa hiệu nhỏ như của Swain đã phải đóng cửa.

“Đó là cách mà cuộc sống diễn ra. Có nhiều ngành nghề xuất hiện và biến mất, giống như những người làm xe ngựa và roi đánh ngựa đã phá sản khi xe hơi ra đời”, Swain nói.