Christopher Nolan – quái kiệt của làng đạo diễn đương đại

Ở tuổi 46, Christopher Nolan đã có 7/10 phim (tất cả đều do anh tự làm đạo diễn kiêm biên kịch) nằm trong danh sách Top 250 phim của IMBb, 3 phim trong danh sách 100 Phim hay nhất thế kỷ 21 của BBC cùng tổng giá trị doanh thu là 4,2 tỷ USD.

Christopher Nolan cũng là cái tên hiếm hoi chinh phục được cả khán giả lẫn nhà phê bình. Dù rằng bản thân anh chưa từng trải qua một trường lớp  đào tạo điện ảnh chuyên nghiệp nào.

Chân dung đạo diễn Christopher Nolan

Người “hồi sinh” Batman trên màn ảnh

Là siêu anh hùng vĩ đại của thế giới truyện tranh nhưng phiên bản điện ảnh Batman & Robin (1997) của đạo diễn Joel Schumacher đã hủy hoại danh tiếng của người hùng bóng đêm khá nhiều. Năm 2003, Christopher - lúc ấy chỉ mới gây tiếng vang với Memento và vài phim độc lập khác - tìm đến Warner Bros. để trình bày về ý tưởng của mình dành cho Batman. Một bộ phim mới về vị anh hùng của thế giới ngầm, gần gũi với thế giới thực hơn là những tưởng tượng trong truyện tranh.

Và ý tưởng đó đã thành công vượt ngoài mong đợi. Bộ ba phim về Batman của Christopher Nolan (vớiBatman Begins - 2005, The Dark Knight - 2008 và The Dark Knight Rises - 2012) đã mang về thành công rực rỡ với 2,4 tỷ USD cùng 9 đề cử Oscar. Nolan đã đưa chàng Người Dơi trở lại đỉnh vinh quang. Còn “chàng hiệp sỹ bóng tối” đưa vị đạo diễn người Anh này trở thành nhà làm phim hạng A ở Hollywood.

Bộ ba phim Batman đã khẳng định tài năng kiệt xuất của Christopher Nolan

Hình tượng Batman trong phim của Nolan chỉ là một con người bình thường bị giằng xé trong những bi kịch, nỗi sợ hãi, trách nhiệm và quyết tâm trở thành một người bảo vệ công lý. Giống như Nolan luôn “thích những bộ phim có cảm giác như đời thật”, Batman và thế giới tội phạm Gotham chỉ là “sự vay mượn” để anh kể lại câu chuyện về chính cuộc sống – nơi cũng ngập tràn những bi kịch anh hùng.

Vì lẽ đó mà Nolan cũng không muốn CGI can thiệp quá nhiều vào phim, anh muốn dùng nó như công cụ để hỗ trợ sáng tạo, nâng cao hình ảnh được căn cứ trên thực tế chứ không phải để gây ấn tượng với người xem một cách vô tội vạ.

Batman phiên bản Nolan còn trở thành một “tượng đài” cho dòng phim siêu anh hùng trong thế kỷ 21. Tầm nhìn và ý tưởng độc đáo của anh đã tạo ra ảnh hưởng mà Forbes gọi là “đã thay đổi nhận thức về cách tiếp cận của chúng ta trong các câu chuyện làm lại về siêu anh hùng, không còn phụ thuộc vào truyện tranh nữa mà có thể kết hợp tốt nhiều thể loại khác nhau”.

Vị đạo diễn thích “trêu đùa” với trí não người xem

​“Thách thức trí não khán giả” là phong cách làm phim yêu thích của Nolan.

Christopher Nolan không thích thú với mạng xã hội, anh thậm chí còn chẳng muốn dùng đến điện thoại thông minh vì phải sợ tốn thời gian vô ích với nó. Đề cao tính tiện lợi hơn là thẩm mỹ, Nolan cũng thường chuẩn bị… 2 bộ trang phục khác nhau cho việc ghi hình: một dùng cho thời tiết lúc ấm còn một là dành cho những khi trời lạnh. “Thật tốn năng lượng khi cứ phải cân nhắc chọn gì để mặc hàng ngày”, Nolan giải thích.

Thay vào đó, anh thích dồn hết sự sáng tạo của trí não vào các bộ phim mình làm ra rồi buộc khán giả cũng phải “vắt óc” suy nghĩ khi thưởng thức nó. Christopher Nolan có thể giản đơn trong cách ăn mặc nhưng trong phim của mình, anh tuyệt đối không cho phép sự đơn giản đó xảy ra. Còn khán giả, khi càng bị thách thức nhiều thì họ lại càng say mê anh hơn.

Memento, bộ phim thứ hai của Nolan gây tiếng vang lớn vào năm 2000. Phim chọn cách kể đảo ngược với mở đầu bằng kết thúc rồi dùng xuyên suốt thời lượng phim để giải thích chuyện đã xảy ra với nhân vật. Các kể chuyện “phi tuyến tính” buộc khán giả buộc phải tập trung theo dõi câu chuyện. Nhưng cái hay nhất của Memento lại nằm ở việc: mỗi lần xem lại là một lần họ khám phá ra nhiều điều mới mẻ.

 “Mỗi bộ phim nên có thế giới của riêng mình, sự hợp lý và cảm giác có thể vươn rộng ra khỏi những hình ảnh mà khán giả đã thấy”.

Inception, tác phẩm duy nhất của Christopher Nolan được đề cử Oscar Phim hay nhất, lại là một mê cung huyền ảo thật sự. Những tầng mơ được thiết lập, những nhân vật xâm nhập giấc mộng của nhau để thay đổi thực tại, Christopher khiến khán giả vừa căng mắt theo dõi phim lại vừa căng não lý giải: “Chuyện gì đang xảy ra?”. Nhưng cho dù có theo kịp câu chuyện thì cái kết của Inception vẫn cứ là chủ đề tranh luận sôi nổi suốt ngần ấy năm. Nolan thích đặt ra câu hỏi và để ngỏ câu trả lời cho người xem.

Người hết lòng theo đuổi đam mê

Sinh ngày 20/7/1970 tại Luân Đôn, Anh Quốc, cậu bé Christopher Jonathan James Nolan đã nuôi trong mình đam mê cháy bỏng cho nghiệp làm phim. Ở tuổi lên 7, Nolan đã sớm mày mò tập làm một bộ phim ngắn bằng chiếc camera Super-8 của cha. Lên 11 tuổi, Nolan đã tự hứa sẽ trở thành một nhà làm phim chuyên nghiệp. Anh cũng không quên nhắc tới loạt phim Star Wars với sự ảnh hưởng to lớn của nó đến tuổi thơ và giấc mơ của mình.

Trong suốt thời gian học ngành văn học Anh tại đại học College London, Nolan đã cùng bạn gái Emma Thomas (người là vợ và mẹ của 4 đứa con của anh) học hỏi nhiều kỹ thuật làm phim và dốc hết tiền bạc vào đam mê đó. Thời kỳ sinh viên, anh đã kịp làm ra hai phim ngắn.

Tự mày mò học làm đạo diễn nhưng Nolan cũng không quên biết ơn quãng thời gian là một sinh viên ngành văn học. Chính khả năng sáng tác và tư tưởng tự do của các nhà văn trong nhiều thế kỷ đã giúp Nolan nhận ra “những nhà làm phim cũng nên tận hưởng sự tự do trong tâm trí mình”. Nolan luôn tự viết kịch bản hoặc hợp tác với em trai mình, Jonathan Nolan, trong suốt hơn 20 năm tham gia giới điện ảnh.

Các nhân vật chính trong phim Nolan thường là những người đàn ông cô độc.

Sự tưởng tượng và khả năng xoắn vặn trong từng câu chuyện luôn là tâm điểm yêu thích của Nolan. Nhưng anh cũng không bỏ qua cảm xúc - yếu tố quan trọng kết nối khán giả với nhân vật.

The Prestige tạo ra sự hồi hộp với cuộc cạnh tranh của hai nhà ảo thuật gia đại tài. Nhưng bi kịch lớn trong cuộc đời của họ lại liên quan tới sự mất mát tình cảm. Interstellar tuy nói về chủ đề du hành không - thời gian nhưng cốt lõi lại chỉ là câu chuyện về tình phụ tử.

Các nhân vật chính trong phim của Nolan thường hành động thiên về cảm xúc nhiều hơn là lý trí. Họ tranh đấu, họ trả thù và tìm kiếm những mục tiêu cao cả chỉ vì ngọn lửa luôn “bừng cháy” trong nội tâm.  Họ phần nào cũng giống như chính bản thân Nolan - người đàn ông miệt mài đuổi theo cảm xúc của mình dành cho những câu chuyện kể bằng ngôn ngữ điện ảnh.

​Christopher Nolan cũng có hẳn một dàn diễn viên yêu thích riêng.

Bộ phim mới nhất của Nolan - Dunkirk cũng là một câu chuyện giàu cảm xúc. Dù rằng cách kể chuyện thì vẫn trung thành với phong cách của Nolan: trúc trắc, tình tiết chồng tình tiết còn thời gian thì xoắn vặn với ba dòng khác biệt. Hơn nữa, việc lấy cảm hứng từ một sự kiện lịch sử còn khiến Dunkirk được dự đoán sẽ là thử thách lớn đưa con tim khán giả lên đến điểm tận cùng của bi kịch.

“Chúng tôi  sẽ đặt người xem vào buồng lái của chiếc máy bay Spitfire và bắt họ chiến đấu với máy bay tiêm kích Messerschmitts nổi tiếng của Đức. Chúng tôi đặt họ lên bờ biển, cảm nhận cát ở mọi nơi và đối mặt với sóng dữ. Chúng tôi sẽ đặt họ lên những chiếc thuyền dân dụng nhỏ xíu dập dềnh trước con sóng để hướng vào vùng chiến sự khủng khiếp nhất. Đó sẽ là một thực tế ảo mà bạn không cần dùng kính cũng cảm thấy được.”

Christopher Nolan trên phim trường “Dunkirk”.

Những bộ phim của Chrisopher Nolan luôn khiến người xem tranh luận. Giống như bản thân anh cũng đang nằm giữa hai thái cực tranh cãi: một bên thì tôn sùng còn một bên thì cho rằng, vị đạo diễn này đang được đánh giá quá cao.

Christopher Nolan có lẽ chẳng bận lòng mấy với những tranh cãi mà mình tạo ra, anh vẫn trung thành với phong cách vest vải lanh với một bình trà Earl Grey giấu trong túi trên phim trường cùng lời bộc bạch: “Tôi chỉ là một người yêu điện ảnh và là một kẻ muốn tạo ra nhiều vũ trụ khác nhau để bạn có thể lẩn trốn trong đó vài giờ đồng hồ”.

Theo Muzuco