Ngoài giúp năng suất trong công việc, ChatGPT còn làm tăng cảm giác cô đơn

AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn tác động sâu sắc đến tâm lý người dùng.

Các nhà nghiên cứu từ OpenAI và MIT Media Lab phát hiện rằng trí tuệ nhân tạo (AI), điển hình như ChatGPT, đang ảnh hưởng đến cảm xúc con người theo hai hướng trái ngược – tương tự mạng xã hội. Công nghệ này vừa nâng cao năng suất, vừa có thể khiến người dùng cảm thấy cô đơn hơn, đặc biệt với những ai sử dụng quá nhiều.

Ra mắt cuối năm 2022, ChatGPT nhanh chóng “gây bão” và hiện thu hút 400 triệu người dùng hàng tuần. Nghiên cứu mới từ OpenAI và MIT Media Lab, dựa trên phân tích hàng triệu tương tác văn bản và âm thanh, cho thấy AI không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn tác động sâu sắc đến tâm lý người dùng.

MIT khảo sát gần 4.000 người trong 4 tuần, tập trung vào cách họ trò chuyện với ChatGPT qua văn bản và giọng nói. Kết quả chỉ ra rằng đa số chỉ tương tác ngắn, nhưng một nhóm nhỏ “người dùng chuyên sâu” dành thời gian dài hơn lại có xu hướng cảm thấy cô đơn, phụ thuộc vào AI và ít giao tiếp xã hội hơn.

Một phát hiện thú vị là chế độ giọng nói của ChatGPT giúp giảm cảm giác cô đơn nhờ sự thân thiện và tự nhiên trong giao tiếp. Tuy nhiên, với những người đã cô đơn từ trước, việc lạm dụng tính năng này lại khiến tình trạng tệ hơn. Họ càng dùng nhiều, càng phụ thuộc và càng xa rời các mối quan hệ thực tế.

Nghiên cứu sử dụng GPT-4o – phiên bản đa phương thức ra mắt tháng 5/2024, có khả năng xử lý văn bản, âm thanh và hình ảnh. Tháng trước, OpenAI tiếp tục giới thiệu GPT-4.5 với trí thông minh cảm xúc và khả năng trực quan vượt trội. Hiện chưa rõ hai bên có kế hoạch nghiên cứu thêm với GPT-4.5 hay không.

Business Insider nhận định nghiên cứu này quan trọng vì con người thường khó nhận ra tác động cảm xúc khi tiếp xúc với công nghệ mới như AI – giống cách mạng xã hội từng mất hàng năm để hiểu rõ ảnh hưởng lên sức khỏe tâm thần. Tại Việt Nam, nơi ChatGPT ngày càng phổ biến, đây là lời cảnh báo: AI có thể là “người bạn” hữu ích, nhưng nếu lạm dụng, nó cũng có thể khiến chúng ta cô đơn hơn.