Matthew Vaughn – đạo diễn luôn thích tạo ra sự bất ngờ

Khi Kick-Ass ra mắt vào năm 2010, chả mấy ai tin rằng cô gái với gương mặt thiên thần Chloë Grace Moretz (khi đó mới 13 tuổi) lại có thể vào vai nữ sát thủ Hit-Girl giết người không ghê tay. Năm năm sau đó, Kingsman: The Secret Service lại khiến nhiều khán giả phải ngỡ ngàng bởi phong cách hành động đẹp mắt mà vẫn không kém phần lịch lãm của dàn diễn viên. Công đầu của những bất ngờ ấy là Matthew Vaughn – nhà sản xuất/đạo diễn hàng đầu nước Anh.

Nhà làm phim “ngẫu hứng”

Vị đạo diễn sinh năm 1971 này từng đúc kết: “Nếu bạn cho khán giả thấy những gì họ kỳ vọng, họ sẽ rất nhanh chán. Với tôi thì không có luật lệ nào cả: tôi làm điều mình muốn trong khuôn khổ của những giới hạn. Tôi không chọc vào mắt khán giả mà làm những thứ họ chưa từng thấy một cách thật thông minh và hài hước”.

Cách Vaughn chọn các diễn viên luôn bất ngờ như vậy. Robert De Niro trải qua nửa sự nghiệp vào vai các gã gangster, ông trùm cộm cán... trên màn ảnh rộng bất ngờ được Vaughn mời vào vai gã cướp biển “dễ thương” trong phim Stardust (2007). Colin Firth được “đóng đinh” trong tâm trí khán giả với hình ảnh người tình ngọt ngào, đáng tin cậy trong Bridget Jones’s Diary hay Mamma Mia! bỗng trở thành... sao hành động trong Kingsman.

“Stardust” (2007) – phim phiêu lưu - giả tưởng được yêu thích của Matthew Vaughn.

Trên trang Entertainment Weekly, Colin Firth chia sẻ về trải nghiệm thú vị khi được Matthew Vaughn mời: “Tôi nghĩ rằng thứ xuất sắc nhất ở Matthew là cách anh ấy đùa giỡn với kỳ vọng của mọi người. Khi chúng tôi gặp nhau lần đầu năm 2014, anh ấy ngỏ lời và nói: ‘Một trong những lý do tôi mời anh là bởi... chẳng ai nghĩ tới chuyện anh trở thành anh hùng đánh đấm, trừ gian diệt bạo cả’. Và anh ấy thuyết phục bằng được tôi tham gia bộ phim hành động Kingsman, dẫu rằng anh ấy tin rằng tôi sẽ ghét anh ấy sau khi trải qua quá trình khổ luyện”.

Cái chất ngẫu hứng ấy đã tồn tại ở Vaughn ngay từ thời trai trẻ. Anh từng nghỉ một năm đại học để du ngoạn thế giới và làm trợ lý đạo diễn tại Los Angeles. Khi trở về Anh, Matthew Vaughn đăng ký học trường University College London chuyên ngành Lịch sử cổ đại. Chỉ sau vài tuần, Vaughn quyết định bỏ học để chuyên tâm vào sự nghiệp phim ảnh. Thời kỳ đầu, anh chủ yếu đóng vai trò nhà sản xuất, với bộ phim ly kỳ đầu tay The Innocent Sleep (1995).

Matthew Vaughn làm nhà sản xuất cho hai phim xác lập tên tuổi của anh bạn thân Guy Ritchie: “Lock, Stock and Two Smoking Barrels” và “Snatch”.

Tới năm 1998, Vaughn làm nhà sản xuất cho bộ phim Lock, Stock and Two Smoking Barrels của người bạn thân Guy Ritchie. Đây là một bộ phim hình sự - hài mang phong cách độc đáo với các tình tiết bất ngờ và sự vui nhộn đậm chất Ăng-lê. Với kinh phí chỉ 1,35 triệu USD, Lock, Stock and Two Smoking Barrels mang về 28 triệu USD. Bộ đôi Vaughn và Ritchie chia nhau số tiền 18 triệu USD và bắt tay vào làm tác phẩm tiếp theo mang tên Snatch.

Ra đời sau Lock, Stock and Two Smoking Barrels hai năm, Snatch mang phong cách tương tự và thành công ở tầm quốc tế. Bộ phim có sự góp mặt của các ngôi sao Lock, Stock là Jason Statham, Vinnie Jones và Alan Ford, đồng thời được bổ sung những cái tên sáng giá là Brad Pitt và Benicio del Toro. Phong cách hài châm biếm, kỹ thuật dựng phim và kịch bản thông minh khiến Snatch trở nên nổi trội. Bộ phim thu về hơn 80 triệu USD trên toàn cầu và còn lọt vào danh sách “500 phim hay nhất mọi thời” trong một cuộc bình chọn do tạp chí Empire thực hiện năm 2008.

Đạo diễn ưa sáng tạo

Sau khi núp sau hậu trường để hậu thuẫn dưới vai trò nhà sản xuất, Matthew Vaughn chính thức trình làng trong vai trò đạo diễn với Layer Cake (2004). Đã có nhiều người tỏ ý e ngại thay Vaughn, nhưng anh tự tin: “Mọi người nhìn tôi như thể tôi là đạo diễn tay mơ và điều này khiến tôi phát điên. Tôi đã sản xuất tận sáu phim rồi chứ ít gì!”

Bộ phim hình sự Layer Cake xoay quanh một gã tội phạm buôn bán cocaine tìm cách thoát khỏi thế giới tội ác. Vai chính được Vaughn giao cho Daniel Craig – một diễn viên còn ít tên tuổi, và anh đã không để Vaughn phải thất vọng. Layer Cake được giới phê bình đánh giá cao, với 81% nhận xét tích cực trên trang Rotten Tomatoes kèm kết luận: “Một bộ phim hình sự- ly kỳ hạng A của nước Anh”.

Cây viết kỳ cựu Roger Ebert thậm chí còn đánh giá Layer Cake cao hơn cả Lock, Stock lẫn Snatch bởi “bộ phim này không cần cố cường điệu để tỏ ra thông minh”. Sau Layer Cake, Daniel Craig lập tức được chọn vào vai James Bond và trở thành một ngôi sao hàng đầu. Còn với Vaughn, anh mô tả quãng thời gian làm đạo diễn đó là “thời khắc của cuộc đời”: “Làm phim giống như thể tôi được uống một chai Latour 1988 kèm với một miếng bít-tết hảo hạng vậy: đầy những điều kỳ diệu”.

Vaughn là một nhà làm phim kỹ tính và ưu tiên chất lượng hơn số lượng. Đó là lý do đã 13 năm kể từ Layer Cake, nhưng tổng số phim anh đạo diễn mới chỉ lên tới con số 6. Vaughn mất trung bình hơn hai năm để làm một bộ phim, và đã từ chối không ít dự án hấp dẫn, tiêu biểu là X-Men: Days of Future Past và Kick-Ass 2. Đây là điều đáng tiếc với nhiều người hâm mộ bởi X-Men: The First Class và Kick-Ass đều được đánh giá cao bởi cả khán giả lẫn giới chuyên môn.

Với The First Class, anh đem tới một khởi đầu mới cho những dị nhân qua câu chuyện thời trẻ của họ đồng thời khắc họa tình bạn đặc biệt giữa Magneto và giáo sư X thời kỳ đầu. Còn với Kick-Ass, Vaughn khiến khán giả phải ngỡ ngàng, choáng váng trước những cảnh hành động bạo lực những không kém phần mãn nhãn, với một Hit-Girl 11 tuổi tả xung hữu đột chẳng khác gì Uma Thurman trong Kill Bill.

Sự sáng tạo ấy làm nên thương hiệu của Vaughn, người từng tuyên bố: “Tôi muốn làm một phim mà người ta sẽ yêu hoặc ghét nó chứ không có thái cực ở giữa. Bởi điều đó đồng nghĩa với việc tôi đã làm ra một bộ phim đáng để bàn luận, nhất là trong thời buổi có quá nhiều bộ phim ngớ ngẩn, thiếu mục đích, nội dung và hao tiền tốn của.”

Phong cách hài hước giễu nhại, các cảnh quay đẹp mắt và sáng tạo cùng dàn diệp viên mang phong cách quý ông giúp Kingsman: The Secret Service nhanh chóng trở thành một hiện tượng khi ra rạp đầu năm 2015. Bộ phim thu về trên 400 triệu USD và vinh dự trở thành phim đầu tiên được Matthew Vaughn làm tiếp phần hai.

Kingsman khẳng định phong cách làm phim đầy cá tính của Matthew Vaughn.

Trong một bài phỏng vấn mới thực hiện, Vaughn đã bộc bạch về Kingsman: The Golden Circle: “Tôi coi The Golden Circle như cầu nối tới phần thứ ba, tới một thế giới rộng lớn và điên rồ hơn mà phần hai có lẽ là chưa sẵn sàng. Tôi không làm nhiều phim bởi tôi e rằng mình sẽ chết mất với sự cầu toàn của bản thân. Tôi luôn cố gắng dàn dựng không chỉ những cảnh hành động mà chăm chút cả những yếu tố khác như cảm xúc, âm nhạc... Quá nhiều thứ cần phải ăn khớp với nhau!”

Dù không được đánh giá cao như phần đầu tiên và thậm chí còn nhận không ít lời chê bai, Kingsman: The Golden Circle vẫn đang thành công về doanh thu với hơn 100 triệu USD sau dịp cuối tuần đầu tiên. Con số trên đã xấp xỉ tổng doanh thu của “bom tấn xịt” King Arthur: Legend of the Sword của Guy Ritchie trước đó. Là những người bạn thân và cùng có phim ra mắt trong năm 2017, nhưng rõ ràng Matthew Vaughn đang có những tháng ngày tươi đẹp hơn anh bạn Ritchie.