Mới đây, vụ tranh cãi bản quyền giữa anime "Dan Da Dan" và ca khúc "Kurenai" của X JAPAN đã thu hút sự chú ý của cộng đồng fan và giới chuyên gia. Luật sư Masaki Kito đã lên tiếng, nhấn mạnh rằng ngành manga Nhật Bản cần xây dựng các chuẩn mực toàn cầu để bảo vệ các tác phẩm khỏi những vấn đề pháp lý không đáng có. Tuy nhiên, liệu có cần thiết phải thay đổi tiêu chuẩn sáng tạo trong một nền văn hóa nghệ thuật đặc trưng như manga Nhật Bản?
Vụ tranh cãi bản quyền anime "Dan Da Dan" khiến luật sư Masaki Kito kêu gọi xây dựng "chuẩn mực toàn cầu" cho manga Nhật Bản.
1. Cuộc tranh cãi về bản quyền của anime "Dan Da Dan"
Gần đây, anime chuyển thể từ manga "Dan Da Dan" đã trở thành tâm điểm của một cuộc tranh cãi nảy lửa liên quan đến vấn đề bản quyền. Nguyên nhân xuất phát từ việc ca khúc "Hunting Soul" trong tập 6 mùa 2 của anime bị nghi ngờ là một parody quá giống ca khúc "Kurenai" (1989) của ban nhạc huyền thoại X JAPAN. Theo nhiều ý kiến, ca khúc này có giai điệu giống đến mức “sao y” bản gốc, khiến ê-kíp sản xuất phải lên tiếng xin lỗi nhạc sĩ Yoshiki, thủ lĩnh của X JAPAN.
Điều này không chỉ gây ra tranh cãi trong cộng đồng người hâm mộ anime, mà còn làm dấy lên những câu hỏi về vấn đề bản quyền và sáng tạo trong ngành công nghiệp manga và anime, đặc biệt là khi đối mặt với thị trường quốc tế.
![ban sản xuất anime Dan Da Dan đã chính thức lên tiếng xin lỗi sau tranh cãi xoay quanh ca khúc chèn trong tập 18 mang tên Hunting Soul.]( "Vu Ban Quyen")
2. Sự kiện và phản ứng từ luật sư Masaki Kito
Dù sự việc này cuối cùng đã được hòa giải, nhưng luật sư Masaki Kito – người đã từng cộng tác với Yoshiki – lại cho rằng vấn đề bản quyền của "Dan Da Dan" không chỉ đơn giản là một sự cố đáng tiếc mà còn là một lời cảnh tỉnh cho toàn ngành manga Nhật Bản.
Theo Kito, manga Nhật Bản cần phải xây dựng theo "chuẩn mực toàn cầu" nếu muốn thành công lâu dài ở thị trường quốc tế. Ông nhấn mạnh rằng nếu không có sự chú ý đúng mực đến vấn đề bản quyền và các yếu tố văn hóa quốc tế, những tác phẩm Nhật Bản sẽ rất dễ gặp phải những tranh cãi hoặc rủi ro pháp lý, như đã thấy trong trường hợp "Dan Da Dan".
Đặc biệt, Kito đã lấy ví dụ về nhân vật Okarun trong manga Dan Da Dan, với tên thật là Ken Takakura – tên của cố diễn viên nổi tiếng Nhật Bản. Mặc dù đây là một trò chơi chữ khá thú vị đối với người hâm mộ trong nước, nhưng đối với khán giả quốc tế, việc này có thể gây ra hiểu lầm hoặc tranh chấp pháp lý không đáng có.
![Trước đó ca khúc đã bị fan lẫn giới chuyên môn nhận xét có nhiều điểm tương đồng với phong cách âm nhạc của YOSHIKI và ban nhạc huyền thoại X JAPAN, đến mức bản thân YOSHIKI cũng bày tỏ sự quan tâm.]( "Vu Ban Quyen")
3. Phản ứng từ cộng đồng fan anime Nhật Bản
Tuy nhiên, quan điểm của luật sư Masaki Kito không phải không gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng fan anime Nhật Bản. Trên X (Twitter), không ít người đã phản bác lại ý kiến của Kito, cho rằng "chuẩn mực toàn cầu" mà ông nhắc đến là một khái niệm mơ hồ và không rõ ràng.
Một số người còn mỉa mai:
“Nếu áp dụng tiêu chuẩn của Kito, chắc chắn Gintama phải bị cấm và đốt sạch từ lâu rồi.”
Thậm chí, một số fan khác còn chỉ trích việc áp dụng chuẩn mực toàn cầu là một cách "soi mói" manga và anime theo hướng phù hợp với lợi ích cá nhân, thay vì nhìn nhận chúng trong tính chất sáng tạo nghệ thuật của Nhật Bản.
4. Liệu có cần phải thay đổi tiêu chuẩn sáng tạo toàn cầu cho manga?
Đứng giữa hai luồng ý kiến trái chiều này, câu hỏi lớn đặt ra là: Có cần thiết phải áp dụng "chuẩn mực toàn cầu" trong việc sáng tác manga hay không? Dù thực tế cho thấy manga và anime Nhật Bản có sức ảnh hưởng mạnh mẽ toàn cầu, nhưng văn hóa Nhật Bản vốn có những đặc trưng rất riêng, không dễ dàng hòa nhập vào chuẩn mực quốc tế. Việc yêu cầu các tác phẩm manga thay đổi để phù hợp với các quy chuẩn toàn cầu có thể sẽ làm mất đi cái hồn riêng, đặc trưng sáng tạo mà khiến chúng trở nên đặc biệt trong lòng khán giả.
Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận rằng khi vươn ra thế giới, vấn đề bản quyền và sự hiểu lầm văn hóa luôn là một yếu tố cần được chú trọng. Vì vậy, việc xây dựng một chuẩn mực toàn cầu cho manga có thể sẽ giúp bảo vệ các tác phẩm sáng tạo khỏi những tranh cãi không đáng có và mở rộng cơ hội thành công ra toàn cầu.
![Ban sản xuất cho biết hiện họ đang làm việc trực tiếp với các bên liên quan để giải quyết vấn đề bản quyền]( "Vu Ban Quyen")
5. Tìm kiếm sự cân bằng giữa sáng tạo và bản quyền
Câu chuyện về "Dan Da Dan" là một lời nhắc nhở quan trọng đối với các nhà sáng tạo manga và anime Nhật Bản trong việc đảm bảo quyền lợi bản quyền, đồng thời cũng cần phải chú ý đến tính toàn cầu trong quá trình phát triển tác phẩm. Việc tìm ra sự cân bằng giữa sáng tạo tự do và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế sẽ giúp các tác phẩm này không chỉ giữ vững bản sắc riêng mà còn chinh phục được khán giả toàn cầu một cách bền vững.
Dù thế nào, "Dan Da Dan" và ngành công nghiệp manga nói chung vẫn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, và việc giữ gìn tính sáng tạo, bản quyền hợp pháp vẫn luôn là yếu tố tiên quyết.