Baba Yaga là ai ? Mụ phù thủy kinh tởm chuyên ăn thịt con nít

Tên của Baba-Yaga gồm có hai thành tố, thành tố thứ nhất - "Baba" trong hầu hết ngôn ngữ Slav cổ điển đều có nghĩa là "bà già" hay "bà" (nội/ngoại); nó bắt nguồn từ những từ vựng mang tính chất miệt thị mà trẻ em hay dùng trong tiếng Slav hiện đại. Còn thành tố thứ hai - "yaga" bắt nguồn từ các ngôn ngữ khác thuộc nhóm Slav: (j)ęga, "Jędza" (tiếng Ba Lan), có thể liên quan đến tiếng Lithuanian ingis ("kẻ lười chảy thây" hoặc "kẻ lười biếng"), tiếng Na Uy cổ ekki ("đau đớn"), và tiếng Anh cổ inca ("hỏi, nghi ngờ; tranh cãi").

Thuật ngữ liên quan đến thành tố thứ hai trong tên (yaga), xuất hiện trong nhiều ngôn ngữ Slav; jeza trong tiếng Serbo-Croatia là "rùng mình", "jeza" trong tiếng Slovenia là "giận dữ", "jězě" trong tiếng Séc cổ là "mụ phù thủy", "jezinka" trong tiếng Séc hiện đại là "nữ thần cây", "jędza" trong tiếng Ba Lan cũng là mụ phù thủy. Thuật ngữ xuất hiện trong nhà thờ cổ Slavo là "jęza/jędza" nghĩa là "bệnh". Trong các ngôn ngữ Ấn Âu khác, thành tố yaga có liên kết với từ engti trong tiếng Lithuania nghĩa là "lười nhác", "lề mề" và "neungti" nghĩa là "đau đớn", từ "inca" trong tiếng Anh cổ nghĩa là "lo lắng", "đau đớn".

Baba Yaga (Iaga baba) được nhắc đến lần đầu vào năm 1755 trong cuốn Rossiiskaia grammatika (ngữ pháp tiếng Nga) của Mikhail Lomonosov. Trong sách của Lomonosov, Baba Yaga được đề cập 2 lần bằng tiếng Slav cổ.

Lần thứ hai Baba Yaga xuất hiện trong danh sách thần thoại Slav và được phỏng đoán có trong thần thoại La Mã. Tuy vậy Baba Yaga đã xuất hiện lần ba mà không có sự tương đồng, sự chứng thực nhận thức về sự độc đáo của nhân vật ấy ngay cả trong lần chứng thực đầu tiên được biết đến này.

Trong những câu chuyện kể có Baba Yaga xuất hiện, mụ hiện thân với nhiều đặc trưng: cái chổi, túp lều xoay trên đôi chân gà, chiếc cối. Baba Yaga làm xuất hiện tính ngữ "chân toàn xương" (Baba Iaga kostianaia noga), và khi ở trong nhà của mình, mụ thường ở bên bếp lò. Baba Yaga có cái mũi chúc xuống sàn nhà. Đặc biệt, một vài người kể chuyện còn cố ý nhấn mạnh về sự kinh tởm của cái mũi, bộ ngực, mông và chỗ kín của mụ.. 

 

Khi bay, Baba Yaga đứng trong một chiếc cối, tay cầm chày và chổi.

Khác với hình ảnh phổ biến về những mụ phù thủy cưỡi chổi, Baba Yaga lại ngồi trong một cái cối và cầm theo một cái chày (hoặc đôi khi cả một cây chổi nữa) để bay trong không trung.

Nhà của Baba Yaga có thể "đi lại" được.

Ngôi nhà của Baba Yaga cũng hết sức đặc biệt. Nó là một túp lều gỗ có hai cái chân gà làm đế. Khi hai cái chân gà này “đi lại”, ngôi nhà của Baba Yaga cũng di chuyển theo.

Tranh vẽ ngôi nhà và khu vườn của Baba Yaga.

Các câu chuyện cổ tích còn kể rằng, nhà của Baba Yaga được bao quanh bởi một hàng rào làm bằng xương những người bị mụ ăn thịt. Quanh nhà, mụ nuôi một bầy chó dữ và một con mèo đen.

Baba Yaga cũng thử thách và giúp đỡ những nhân vật tốt bụng, dũng cảm.

Tuy độc ác và tàn bạo, song Baba Yaga đôi khi cũng giúp đỡ những người anh hùng trong các câu chuyện cổ tích.

Baba Yaga và nàng Vasilisa xinh đẹp

Nàng Vasilisa đến gặp Baba Yaga.

“Nàng Vasilisa xinh đẹp” là một trong những truyện cố tích nổi tiếng nhất của Nga, mà trong đó đề cập đến sự xuất hiện của Baba Yaga.

Vasilisa là một cô bé mồ côi mẹ, phải sống với dì ghẻ và những người con độc ác của mụ ta. Một ngày, mẹ kế Vasilisa sai cô bé đến nhà của Baba Yaga để xin lửa nhằm hại chết cô.

Vasilisa cầm cây đèn đầu lâu, phía sau là ngôi nhà của Baba Yaga.

Đến nơi, Vasilisa bị Baba Yaga bắt phải làm việc nhà cho mụ, nếu không sẽ bị giết. Được người mẹ đã mất phù hộ, Vasilisa đã hoàn thành hết những việc được giao. Hài lòng, Baba Yaga cho phép cô bé trở về và được cầm theo “cây đèn đầu lâu” để thắp sáng. Ánh sáng từ cây đèn này thiêu cháy người mẹ kế độc ác của Vasilisa thành tro bụi.

Baba Yaga trong văn hóa hiện đại

 

 

Gần đây, ông Vasili Kozin ở Nga đã dựng nên một “căn nhà chân gà” giống như nhà của Baba Yaga. Được điểu khiển bằng động cơ, ngôi nhà gỗ có thể xoay tròn trên hai “chân gà” đúng như trong cổ tích.

 

Khi bay, Baba Yaga đứng trong một chiếc cối, tay cầm chày và chổi.

Khác với hình ảnh phổ biến về những mụ phù thủy cưỡi chổi, Baba Yaga lại ngồi trong một cái cối và cầm theo một cái chày (hoặc đôi khi cả một cây chổi nữa) để bay trong không trung.

Nhà của Baba Yaga có thể "đi lại" được.

Ngôi nhà của Baba Yaga cũng hết sức đặc biệt. Nó là một túp lều gỗ có hai cái chân gà làm đế. Khi hai cái chân gà này “đi lại”, ngôi nhà của Baba Yaga cũng di chuyển theo.

Tranh vẽ ngôi nhà và khu vườn của Baba Yaga.

Các câu chuyện cổ tích còn kể rằng, nhà của Baba Yaga được bao quanh bởi một hàng rào làm bằng xương những người bị mụ ăn thịt. Quanh nhà, mụ nuôi một bầy chó dữ và một con mèo đen.

Baba Yaga cũng thử thách và giúp đỡ những nhân vật tốt bụng, dũng cảm.

Tuy độc ác và tàn bạo, song Baba Yaga đôi khi cũng giúp đỡ những người anh hùng trong các câu chuyện cổ tích.

Baba Yaga và nàng Vasilisa xinh đẹp

Nàng Vasilisa đến gặp Baba Yaga.

“Nàng Vasilisa xinh đẹp” là một trong những truyện cố tích nổi tiếng nhất của Nga, mà trong đó đề cập đến sự xuất hiện của Baba Yaga.

Vasilisa là một cô bé mồ côi mẹ, phải sống với dì ghẻ và những người con độc ác của mụ ta. Một ngày, mẹ kế Vasilisa sai cô bé đến nhà của Baba Yaga để xin lửa nhằm hại chết cô.

Vasilisa cầm cây đèn đầu lâu, phía sau là ngôi nhà của Baba Yaga.

Đến nơi, Vasilisa bị Baba Yaga bắt phải làm việc nhà cho mụ, nếu không sẽ bị giết. Được người mẹ đã mất phù hộ, Vasilisa đã hoàn thành hết những việc được giao. Hài lòng, Baba Yaga cho phép cô bé trở về và được cầm theo “cây đèn đầu lâu” để thắp sáng. Ánh sáng từ cây đèn này thiêu cháy người mẹ kế độc ác của Vasilisa thành tro bụi.

Baba Yaga trong văn hóa hiện đại

 

 

Gần đây, ông Vasili Kozin ở Nga đã dựng nên một “căn nhà chân gà” giống như nhà của Baba Yaga. Được điểu khiển bằng động cơ, ngôi nhà gỗ có thể xoay tròn trên hai “chân gà” đúng như trong cổ tích.

 

Khi bay, Baba Yaga đứng trong một chiếc cối, tay cầm chày và chổi.

Khác với hình ảnh phổ biến về những mụ phù thủy cưỡi chổi, Baba Yaga lại ngồi trong một cái cối và cầm theo một cái chày (hoặc đôi khi cả một cây chổi nữa) để bay trong không trung.

Nhà của Baba Yaga có thể "đi lại" được.

Ngôi nhà của Baba Yaga cũng hết sức đặc biệt. Nó là một túp lều gỗ có hai cái chân gà làm đế. Khi hai cái chân gà này “đi lại”, ngôi nhà của Baba Yaga cũng di chuyển theo.

Tranh vẽ ngôi nhà và khu vườn của Baba Yaga.

Các câu chuyện cổ tích còn kể rằng, nhà của Baba Yaga được bao quanh bởi một hàng rào làm bằng xương những người bị mụ ăn thịt. Quanh nhà, mụ nuôi một bầy chó dữ và một con mèo đen.

Baba Yaga cũng thử thách và giúp đỡ những nhân vật tốt bụng, dũng cảm.

Tuy độc ác và tàn bạo, song Baba Yaga đôi khi cũng giúp đỡ những người anh hùng trong các câu chuyện cổ tích.

Baba Yaga và nàng Vasilisa xinh đẹp

Nàng Vasilisa đến gặp Baba Yaga.

“Nàng Vasilisa xinh đẹp” là một trong những truyện cố tích nổi tiếng nhất của Nga, mà trong đó đề cập đến sự xuất hiện của Baba Yaga.

Vasilisa là một cô bé mồ côi mẹ, phải sống với dì ghẻ và những người con độc ác của mụ ta. Một ngày, mẹ kế Vasilisa sai cô bé đến nhà của Baba Yaga để xin lửa nhằm hại chết cô.

Vasilisa cầm cây đèn đầu lâu, phía sau là ngôi nhà của Baba Yaga.

Đến nơi, Vasilisa bị Baba Yaga bắt phải làm việc nhà cho mụ, nếu không sẽ bị giết. Được người mẹ đã mất phù hộ, Vasilisa đã hoàn thành hết những việc được giao. Hài lòng, Baba Yaga cho phép cô bé trở về và được cầm theo “cây đèn đầu lâu” để thắp sáng. Ánh sáng từ cây đèn này thiêu cháy người mẹ kế độc ác của Vasilisa thành tro bụi.

Baba Yaga trong văn hóa hiện đại

 

 

Gần đây, ông Vasili Kozin ở Nga đã dựng nên một “căn nhà chân gà” giống như nhà của Baba Yaga. Được điểu khiển bằng động cơ, ngôi nhà gỗ có thể xoay tròn trên hai “chân gà” đúng như trong cổ tích.