Bí mật về "Cổng địa ngục", miệng núi lửa hơn 50 năm không bao giờ ngừng cháy

'Cổng địa ngục' là gì và tại sao ngọn lửa không thể dập tắt?

"Cổng địa ngục" rộng 70 m, sâu gần 20 m, còn được gọi là miệng núi lửa khí Darvaza, xuất hiện bất ngờ lần đầu tiên vào năm 1971. Nhiều giả thuyết cho rằng "Cổng địa ngục" được kích hoạt là do giàn khoang Liên Xô bên dưới mỏ khí bị sập, khiến khí mêtan độc hại rò rỉ và tràn ra ngoài. Các nhà khoa học Liên Xô quyết định đốt cháy cái hố này và cho rằng khí ở trong đó chỉ cháy trong vài tuần. Tuy nhiên, đã "Cổng địa ngục" vẫn rực lửa liên tục hơn 50 năm qua và thậm chí đã trở thành một trong những điểm du lịch hàng đầu của Turkmenistan.

Tuy nhiên, một số nhà địa chất Turkmen cho rằng miệng núi lửa này có trước khi Liên Xô cho đốt cái hố này ít nhất một thập kỷ và không phun trào cho đến những năm 1980. Turkmenistan là một trong những quốc gia bị cô lập nhất trên thế giới, chỉ đứng sau Triều Tiên, vì vậy việc tìm kiếm thông tin chính xác về "Cổng địa ngục" này là hoàn toàn không thể. 

Ngày nay, "Cổng địa ngục" là một điểm thu hút khách du lịch lớn đối với một số ít người nước ngoài mạo hiểm đến nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ. Đồng thời, đây cũng là một hiểm họa môi trường thải ra một lượng đáng kể CO2 và mêtan, cả hai đều là khí nhà kính mạnh, và ảnh hưởng đến sức khỏe của những người sống trong một ngôi làng với khoảng 350 người ở khu vực gần đó. 

Tổng thống Gurbanguly Berdymukhamedov, người đã trị vì Turkmenistan nhiều thập kỷ, đã yêu cầu các chuyên gia tìm cách dập tắt ngọn lửa năm 2010 mà không thành công. Vào đầu năm 2022, Berdymukhamedov xuất hiện trên truyền hình nước nhà và ra lệnh cho chính phủ của mình lửa của "Cổng địa ngục" mãi mãi và cho rằng đám cháy khí đốt tự nhiên đang ảnh hưởng đến cả môi trường và sức khỏe của những người sống gần đó. Nơi này trở nên nổi tiếng trên internet vào năm 2019, sau khi tổng thống Berdymukhamedov đăng tải video cảnh ông lái xe qua sa mạc gần miệng hố đang rực lửa.

Turkmenistan hiện là quốc gia đứng đầu về kho dự trữ khí đốt tự nhiên lớn thứ 4 trên thế giới. Nền kinh tế của đất nước chủ yếu phụ thuộc vào xuất khẩu khí đốt. Tại Darvaza, khí đốt tự nhiên dường như không bao giờ ngừng thấm vào miệng núi lửa, điều này cho thấy khu vực bên dưới có thể chứa một trữ lượng lớn. 

Đối với khí nhà kính và rò rỉ khí mê-tan, đây cũng là những vấn đề đáng lo ngại nhưng việc cho "Cổng Địa ngục" ngưng cháy cũng sẽ không cứu được Trái Đất. Một cách để liên tưởng đến hố lửa Darvaza là giống như một nhà máy điện chạy bằng khí khác - và có hàng trăm cái trên khắp thế giới. Vụ rò rỉ khí đốt tự nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử được cho là vụ nổ Aliso Canyon năm 2016 ở California, đã thải gần 100.000 tấn khí mê-tan vào bầu khí quyển, gây ra hiệu ứng nóng lên lớn hơn nhiều so với sự cố tràn dầu BP được công bố rộng rãi ở Vịnh Mexico vào năm 2010.

Theo công ty giám sát Kayrros SAS, Turkmenistan chiếm 31/50 lượng khí mêtan thải ra mạnh nhất thế giới tại các hoạt động khai thác dầu khí trên đất liền vào năm 2019. Tổng lượng khí thải mêtan của Turkmenistan chỉ sau Nga, Hoa Kỳ, Iran và Iraq, mặc dù dân số chỉ sáu triệu người.