Những ngày gần đây, vấn đề "truyện bản quyền" đang được độc giả manga Việt Nam vô cùng quan tâm. Bên cạnh những ý kiến ủng hộ việc tẩy chay truyện lậu, không ít người cũng bênh vực các nhóm dịch tiếp tục "vi phạm bản quyền". Lý do nào dẫn đến hai luồng tư tưởng này và đọc truyện lậu tốt/xấu ra sao? Hãy cùng Lag bàn luận về khía cạnh đầu tiên: lợi ích của đọc truyện lậu là gì.
Truyện bản quyền là gì? Truyện lậu là gì?
Như bao tác phẩm văn học nghệ thuật khác, manga hay truyện tranh đều được pháp luật bảo vệ thông qua các điều luật về bản quyền. Tùy từng nước mà những điều luật sẽ có khác biệt nhưng điểm chung của chúng đều là để bảo vệ chất xám của tác giả đồng thời đảm bảo giá trị của truyện. Mọi hành vi sao chép, đăng tải, mua bán trái phép đều được xem là vi phạm bản quyền.
Để được đọc truyện bản quyền, độc giả thường sẽ phải mua tạp chí truyện tranh do các nhà xuất bản phát hành (Shueisha, Kodansha,...). Độc giả cũng có thể theo dõi miễn phí (hoặc mất phí) thông qua các trang đọc truyện trực tuyến được cấp phép phát hành truyện tranh. Trái ngược với truyện bản quyền là truyện lậu - những bản truyện tranh được đăng tải, phát hành mà không được sự cho phép của tác giả lẫn công ty xuất bản. Không chỉ tại Việt Nam mà hầu hết các quốc gia trên thế giới, truyện lậu là các website đăng tải truyện lậu đôi khi phát triển hơn cả những kênh chính thống. Độc giả tất nhiên có lí do của riêng họ khi lựa chọn ủng hộ truyện lậu thay vì truyện bản quyền. Vậy, những lí do ấy là gì? Cùng đi đến phần chính của bài viết này nhé!
Xem thêm: Những manga nổi tiếng toàn thế giới nhưng từng bị từ chối phát hành
Những lợi ích của đọc truyện lậu
- Truyện lậu giúp tiết kiệm chi phí: Ưu điểm vượt trội nhất của truyện lậu là chúng miễn phí. Bằng cách "chôm chỉa" truyện từ các nguồn bản quyền, các bản truyện lậu sẽ được đăng tải lên các trang truyện trực tuyến. Với hình thức này, người đăng truyện sẽ thu về lợi nhuận từ việc chạy quảng cáo với chi phí bỏ ra không quá lớn. Các bên dịch truyện cũng có thể tự xây dựng trang web riêng để làm điều tương tự hoặc nhận donate (ủng hộ) nếu cần thu nhập. Độc giả là nhóm người có lợi nhất khi họ không hề tốn bất kì chi phí nào vẫn có thể theo dõi những đầu truyện mình yêu thích.
- Truyện lậu phong phú, dễ tiếp cận: Thông thường, các trang web truyện tranh chính thống của nhà xuất bản nào thì sẽ chỉ có truyện của nhà xuất bản đó. Một số trang lớn như Viz sẽ có danh mục đa dạng hơn, tuy nhiên để sở hữu tài khoản thì khá phức tạp bởi cần thanh toán qua thẻ visa (điều tương đôi khó khăn với độc giả trẻ tuổi). Với truyện lậu, độc giả dễ dàng tìm và đọc một số lượng rất lớn truyện tranh rất dễ dàng: cứ tìm kiếm trên Google là ra ấy mà.
Truyện lậu cũng như Freefire vậy: nó dễ và miễn phí
- Truyện lậu có tiếng Việt: Vì đa phần độc giả truyện tranh nằm ở nhóm tuổi vị thành niên nên ưu điểm này là vô cùng quan trọng. Nó đảm bảo người xem hiểu rõ chi tiết truyện và giúp họ không cần học tiếng Anh, tiếng Nhật, tiếng Trung, tiếng Hàn mà vẫn hiểu truyện đang nói gì.
- Truyện lậu theo sát lịch phát hành của truyện gốc: Để đạt được lượng view tối đa cũng như thỏa mãn nhu cầu của độc giả, các nhóm dịch sẽ luôn đảm bảo bản dịch truyện sẽ được ra mắt sớm nhát có thể.
Xem thêm: Nettruyen nổi tiếng bất ngờ bay màu trong thời điểm mà drama dịch lậu đang căng thẳng hơn bao giờ hết
Vì sao truyện lậu phát triển đến vậy?
Hai lí do chính dẫn đến sự phát triển của truyện lậu là sự miễn phí và khả năng tiếp cận.
- Sự miến phí: Người tiêu dùng nói chung thường rất thích được dùng đồ miễn phí bởi họ không phải bỏ ra bất kì chi phí nào mà vẫn nhận được lợi ích cho bản thân. Truyện lậu cũng vậy. Nếu phải bỏ phí ra chỉ để được đọc những manga có thể dễ dàng đọc được khi xem lậu thì ai lại trả phí làm gì? Bên cạnh đó, truyện lậu không chỉ miễn phí với độc giả mà còn là công cụ kiếm tiền đối với các trang web đăng tải truyện. Càng thêm nhiều truyện hot, trang web càng có thêm người xem và họ sẽ có thể bán được nhiều quảng cáo hơn. Câu chuyện này cũng đúng nếu bạn thay web truyện lậu bằng các trang phim lậu như phimmoi.
- Khả năng tiếp cận: Mặc dù ở thời điểm hiện tại, rất nhiều trang web, phần mềm đăng tải truyện bản quyền đã và đang được phát triển nhưng nó vẫn là chưa đủ để thay đổi hoàn toàn thói quen khách hàng, nhất là khi họ đã quá quen với việc đọc truyện lậu. Sẽ cần thêm một thời gian nữa để các thị trường khó tiếp cận truyện tranh làm quen với việc trả phí và đọc truyện bản quyền. Tại thị trường Việt Nam, ngoài các nhà xuất bản truyện tranh giấy như Kim Đồng, Trẻ hay IPM thì gần như vẫn chưa có một trang web đăng tải truyện bản quyền nào thực sự thu hút được độc giả.
Bao giờ truyện lậu biến mất?
Như vậy, có thể thấy chỉ đến khi pháp luật "sờ gáy" và xóa sổ hoàn toàn hoặc độc giả phải dần quen với tư duy "ăn bánh trả tiền", ủng hộ nhiều hơn cho truyện bản quyền thì truyện lậu mới biến mất. Tất nhiên, đây không phải chuyện sẽ xảy ra trong một sớm một chiều.
Ngay tại thị trường Nhật Bản, truyện lậu cũng rất phát triển. Điều này hiển nhiên là vi phạm pháp luật và là một sự xem thường chất xám của các tác giả truyện tranh. Lợi ích của truyện lậu có thể rất tức thời nhưng hậu quả mà nó để lại cho tương lai thì vô cùng đáng sợ. Trong phần tiếp theo, Lag sẽ cùng bạn bàn luận về tác hại của đọc truyện lậu kĩ hơn nên nhớ đón xem nhé!